Jaantje van der Wijde
Het verhaal achter een keuterboerderijtje en een oude ansicht kaart…
Aan de Klomperweg, halverwege Ederveen, vanaf Lunteren gezien aan de linkerkant, vind je de restanten van een klein boerderijtje. Ze liggen 10 meter van de weg in het landbouwveld, net voorbij een weggetje dat De Venen heet.
Keuterboerderijtje
Het zijn de restanten van een echt keuterboerderijtje, zoals ze vroeger veel voorkwamen op de Veluwe. De bewoners hadden wat eigen vee, maar hadden daarnaast ook nog een andere baan om rond te kunnen komen.
Het woord keuterboerderij komt niet van het Veluwse woord keu, wat varken betekent, maar van het woord kot of köter in het Nedersaksisch. Het is ook verwant aan het Engelse woord cottage. Dit soort keuterboerderijtjes kwam tot een jaar of vijftig geleden veelvuldig voor op de Veluwe. Ze zijn bijna allemaal verdwenen. Dat maakt de restanten van dit boerderijtje bijzonder.
Inrichting
Dit boerderijtje bestond uit een grote kamer met rechts een klein zijkamertje, waarschijnlijk een slaapkamer, en links een klein keukentje. De rest van het boerderijtje was deel en hooizolder. Het is bijna niet voor te stellen dat in dit boerderijtje ooit een gezin met 8 kinderen woonde. Dit boerderijtje is al 70 jaar niet meer bewoond. Het is daarna nog een tijd in gebruik geweest als stal. Daartoe is het grote raam in de voorgevel deels dichtgemetseld. Een jaar geleden is het achtergedeelte van het boerderijtje ingestort. Het boerderijtje is nu een ruïne en zal waarschijnlijk na een volgende storm helemaal zijn ingestort.
Het vervallen boerderijtje aan de Klomperweg – Foto: ©Fransien Fraanje
Bewoners van dit boerderijtje
Dit boerderijtje is in het midden van de 19e eeuw gebouwd. De eerste bewoner was Cornelis van den Essenburg en zijn vrouw Maria van de Steeg. Ze woonden met acht (!) kinderen in dit kleine boerderijtje dat ze in 1852 huurden van de diaconie van Lunteren voor 10 gulden per jaar.
Nadat Cornelis en Maria overleden waren, werd het huisje verhuurd aan Rijk van Wijde en zijn vrouw Jaantje van de Goor. Zij hadden ook acht kinderen, waarvan er overigens twee jong overleden. Na enkele jaren kochten ze in 1881 het huis van de diaconie voor 750 gulden.
In 1910 hadden Rijk en Jaantje 1 paard, 2 koeien, 1 pink, 3 varkens en 60 kippen.
Rijk van Wijde overleed in 1914 op 78-jarige leeftijd. Jaantje bleef in het boerderijtje wonen, samen met haar oudste zoon Hendrik en dochter Adriana. Nadat hun moeder in 1928 op 81-jarige leeftijd overleden was, woonden de broer en zus er nog enkele jaren, totdat Hendrik van der Wijde in 1939 op 64-jarige leeftijd overleed. Adriana verhuisde toen naar de Ieplaan in Lunteren.
Kort daarna kwam de familie G. Hooijer in het boerderijtje wonen. Zij waren de laatste bewoners tot ongeveer 1950. Het huisje was toen eigendom van Arend Bos, die aan de Drieënhuizerweg 3 woonde. Daarna is het boerderijtje gebruikt als koeienstal.
Jaantje van der Wijde aan de achterkant van haar boerderijtje – Fotograaf onbekend
‘Luntersch type’
Bij het museum Lunteren is een prachtige oude ansicht kaart te vinden van Jaantje van der Wijde, die in 1928 overleed. De foto waar zij opstaat is genomen aan de achterkant van het boerderijtje. Het metselwerk op de foto is nog te herkennen in de huidige bouwval. Op de achtergrond van de foto is de Klomperweg te zien. Indien Lunterse vrouwen, en mannen, zich afvragen hoe een Lunters type er nu eigenlijk uit behoort te zien, dan geeft deze foto, getuige het onderschrift daartoe, belangrijke aanwijzingen!
Tekst: ©Martijn Stöfsel – Bron: Henk van den Brink en Museum Lunteren
Ook gepubliceerd in de Lunterse Krant 23-12-2020
