Op het landgoed Schovenhorst bij Putten staat de oudste douglas van ons land
Deze keer gaat het over de douglas, de bekende naaldboom in de Veluwse bossen. De eerste exemplaren van deze buitenlandse boomsoort zijn gekweekt op het landgoed Schovenhorst bij Putten. Dit landgoed is al vele jaren bekend vanwege allerlei bosbouwkundige activiteiten: het kweken van coniferen die in ons land goed en sterk hout kunnen leveren. Verschillende eigenaren hebben er door de jaren heen aan gewerkt en het resultaat mag er zijn.
Onder leiding van de beheerder Jop de Klein zijn onlangs douglassparren geveld. Ze liggen langs de Peppelerweg op het landgoed. Het zijn vakkundig gekweekte, reusachtige boomstammen.
Theo en An Oudemans van de Stichting Schovenhorst bewonderen de ongeveer tachtig jaar oude douglasstammen. De douglasspar werd in de Nederlandse bosbouw vanaf 1880 vervangen en is wat betreft houtproductie de meest succesvolle buitenlandse boomsoort. Kijk eens: prachtige douglasstammen… gaaf en bijna zonder noesten – Foto: Gerrit de Graaff
Mooiste stammen
Theo Oudemans, mede-eigenaar en bestuurslid van de Stichting Schovenhorst, is enthousiast over het fraaie douglashout dat na ruim tachtig jaar op het landgoed geveld kon worden. Hij belde: ‘Gerrit, er is de laatste tijd veel douglashout geoogst: de mooiste stammen in de bossen van Schovenhorst zijn omgezaagd, zodat andere bomen nu meer ruimte krijgen om te groeien. De stammen liggen klaar om naar de houtzagerij te worden vervoerd. Je zou dat eens moeten zien, maar wacht niet te lang, want de bomen worden binnenkort opgehaald. Mijn overgrootvader, mr. J. H. Schober, kocht in januari1848 deze woeste grond hier en stichtte een kwekerij om, door het nemen van vergelijkende proeven met buitenlandse coniferen, te ondervinden welke soorten al dan niet geschikt zouden zijn voor de bosbouw, in vergelijking met de grove den die veel gebruikt werd voor de aanleg van bossen.’
De gevelde bomen liggen langs de langs de Peppelerweg op het landgoed Schovenhorst te wachten op vervoer – Foto: Gerrit de Graaff
Het Kleine Pinetum
In 1877 vond in Amsterdam een internationaal botanisch congres plaats. De heer Schober heeft op dat congres, met betrekking tot de douglas, een betoog gehouden, waarin hij vertelde dat hij tussen 1848 en 1860 zaad uit Amerika betrok. In het Kleine Pinetum op Schovenhorst experimenteerde hij met diverse naaldhoutsoorten uit het buitenland die bruikbaar hout zouden kunnen leveren. Al gauw bleek de douglasspar een uitblinker te zijn, wat betreft de groeisnelheid. De soort groeit namelijk twee maal zo snel als de inheemse grove den die vroeger overal werd aangeplant. Bovendien is de financiële opbrengst van de douglasspar veel meer.
De eerste douglasspar staat in het Kleine Pinetum bij de Hop-eest. Op het bordje bij de stam staat het plantjaar: 1844 – Foto: Gerrit de Graaff
Kwekerij
In het Kleine Pinetum staat nog de eerste douglas in vol ornaat. Op het naambordje bij de stam staat het plantjaar:1844. De schoonzoon van Schober, Johannes Th. Oudemans, werd zijn opvolger. Hij ontwikkelde het Grote Pinetum als kwekerij. Onder zijn leiding zijn grote percelen van het landgoed Schovenhorst ingeplant met douglassparren. Deze coniferen zijn nu kaprijp en liggen langs de bospaden om te worden vervoerd naar de houtzagerij. Dit zou Johannes eens moeten kunnen zien…
Als een boom wordt doorgezaagd worden de jaarringen zichtbaar. Het aantal ringen geeft de ouderdom aan: 80 jaar – Foto: Gerrit de Graaff
David Douglas
De douglasspar groeit oorspronkelijk in de uitgestrekte wouden in het noordwesten van de Verenigde Staten en in het bijzonder in de staat Oregon. De Engelse scheepsarts Archibald Menzies maakte in 1792 al melding van deze reusachtige bomen, tijdens een zeereis langs de westkust van Noord-Amerika. De Royal Horticultural Society in Londen besloot toen de 25-jarige David Douglas, uit de Schotse Hooglanden, naar Amerika te sturen om de bomen van Menzies te gaan zoeken.
Eerste zaden
David Douglas reisde van 1825 tot 1834 drie maal per zeilschip om Zuid-Amerika naar het genoemde gebied. Met onvoorstelbaar veel moed en energie verzamelde hij de zaden van de vele soorten coniferen en loofbomen in de onbetreden wouden van Noord-Amerika. David Douglas bracht in 1827 de eerste zaden van deze bomen mee naar Engeland. Omdat het klimaat van Noord-Amerika aardig overeenkomt met dat van West-Europa, doet vooral de douglasspar het hier bijzonder goed.
De boom kreeg de wetenschappelijke naam van de ontdekker: Pseudotsuga menziesii, maar de naam van David Douglas blijft tot in lengte van dagen doorleven in deze mooie groene naaldboom. Ga de fraaie coniferen in het Kleine- en het Grote Pinetum op Landgoed Schovenhorst maar eens bewonderen. De gezellige Hop-eest voor een hapje en een drankje is alleen in het weekend open. Garderenseweg 93, Putten.
Ook gepubliceerd in: Barneveldse Krant – 25-03-2017 – Aflevering 554
____________________________________________________________________________________________________
Bekijk ook:
