Drie jubilea
Journalist Dick van der Veen(73) uit Epe vierde vorig jaar drie jubilea. Hij was 55 jaar sportverslaggever, verslaat de gemeenteraden van Epe en Heerde 50 jaar en verzorgt al 45 jaar lang een dialectrubriek.
Vóór alles is hij een rasechte Veluwenaar en een groot liefhebber van de streektaal. Eén die overigens alle gemeenteraden op de Veluwe minstens één keer bijwoonde en dus met recht een “Markante Veluwenaar”.
Kruudmoes
Een reeks van jaren was hij het hart en de ziel van het programma ‘Kruudmoes’ van Omroep Gelderland.
Als zodanig trok hij er wekelijks met Louis Fraanje van de Jac. Gazenbeekstichting op uit om iets bijzonders in de natuur toe te lichten of iets over het Veluwse boerenleven te vertellen. Het afschaffen van dialectprogramma’s door de ‘verwesterde’ omroep heeft een brandvlek op zijn ziel achter gelaten. Een klein beetje gram haalde hij doordat dezelfde omroep hem vroeg voor deelname aan het Zomerprogramma waarin hij spreekwoorden en gezegden van de Veluwe debiteert.
Louis Fraanje en Dick van der Veen, jaren geleden, in het dialectprogramma Kruudmoes – Foto: ©Archief JGS
Humor en rake opmerkingen
De journalisten Jenny Polman (De Stentor) en zijn goede vriend Jan Stenvert (vrije journalist) schreven onlangs uitgebreid over de Epenaar. Voor deze bijdrage ontleenden we passages aan hun reportages.
Dick zag op 10 juli 1940 het levenslicht op een boerderij in de directe omgeving van de Brummense Brug in Eerbeek. Hij werd gegrepen door de wielersport , lag aan de radio gekluisterd wanneer Jan Cottaar zijn bijdragen de ether in zond. “Dezelfde Cottaar die als het ware verdronk in het wielrennen. Op enig moment fluisterde iemand hem bij de finish in het oor dat president Pompidou was overleden. Jan zei norsig: namen heb ik niets aan, nummers moet ik hebben”, gooit hij er een anekdote uit. Woordgrappen zijn z’n terrein. “Hij kan zo de bühne op”, zegt Stenvert.
Met humor en rake opmerkingen schept hij lucht in menige vergadering. Net voor de radio-uitzendingen pakte hij zijn fietsje, boog een varkensblaas over zijn hoofd, pakte een theezeefje uit moeders la en begon aan een reportage.
Dat liep soms helemaal uit de hand want hij ging zo in zijn eigen fantasie op dat hij in een sloot fietste en alsof er niets aan de hand was gewoon door ging met zijn verslag.
Loopbaan
Op 16-jarige leeftijd, met de Mulo als bagage, begon hij als sportcorrespondent bij Het Vrije Volk. De prestigestrijd tussen Brummen en Eerbeek, zogenaamd met als inzet van het gemeentehuis, waren zijn ding. Ook de gevechten tussen Eerbeekse Boys met Wout Vleeming en Loenermark met Ben Gabriël beschreef hij op een manier die de lezer bij de strot greep. “ Diezelfde Gabriël zie ik ieder jaar op een camping in Zuid-Frankrijk. Daar hebben we de grootste lol”, liet Dick weten. In die tijd lanceerde hij zijn eerste dialectrubriek: Drikus van Coldenhove.
Verhalen over zijn favoriete Tante Jo die via een hengel van de brug in Zutphen de pyama van haar man Chris op de Rode Kruisboot liet vallen. De ‘sprinter’ van Eerbeekse Boys had zijn nachtgoed vergeten. Jo kon goed mikken: dat bewees ze op een familiefeest door de meeste ballen in een gat te schieten en alle kerels het nakijken te geven.
Dialekt
Via het Kamper Nieuwsblad kwam hij bij Wegener terecht waar hij zo ongeveer alle redacties afliep. Dick werd de eerste journalist voor de Apeldoornse uitgever in Epe. Toen hij kwam waren er 20 postabonnees; bij zijn afscheid 4.000 ‘echte’. Daar werkte hij van meet af aan mee aan de dialectrubriek “Hermen van ’t Hinkelt” van de legendarische Hermen Bomhof. “Een ambassadeur van het dialect, een fantastisch dichter, een man met een groot hart. Maar ook een met een kort lontje. Toen de redactiesecretaresse hem de ‘s ochtends gevraagde foto ‘s middags nog niet had gebracht maar wel kruiperig tig foto’s voor uit het westen afkomstige collega’s had aangeleverd, greep hij zijn schrijfmachine en gooide die naar haar hoofd. “Ik zal oe ut dialek inprenten”, zei hij. Dat inprenten lukte, met dien verstande dat de afmetingen van het tikapparaat het dertig jaar volhielden in de kast aan de Kanaalstraat in Apeldoorn. Die westerlingen…. Een redacteur op de krant, afkomstig uit de West, beriep zich te pas en te onpas op zijn amoureuze prestaties. Toen hij promotie maakte was Hermen er snel mee klaar. “Gefeliciteerd, je had toch gelijk, ze hebben nu de grootste l.. benoemd”.
Gait van de Renderklippen
Dick deed de Ronde van Gelderland, bezocht grote sportevenementen en versloeg in 1980 zijn eerste Tour de France. In z’n eentje, na drie weken vier kilo lichter maar met een ‘machtig gevoel’. Live verslag geven was zijn ding.
Zo ook de laatste Elfstedentocht voor de Gelderse Omroep, de Wereld- en Europese kampioenschappen wielrennen, voetbal en biljarten.
In 1980 begon hij voor zichzelf, omdat de combinatie radio en krant bij Wegener niet meer werd gepruimd.
Al 32 jaar is Gait van de Renderklippen zijn alter ego. Lees meer >>
Dick en Gait een samenspel
Dick als Gait van de Renderklippen (Eigen foto)
“Daarin kan ik rake tikken uitdelen als mensen arrogant zijn of erger. Meestal op een droge manier. De lezers hangen aan zijn lippen”. Tegenwoordig scheidt hij zijn columns af in Veluweland, het weekblad voor Epe, Heerde, Hattem, Elburg, Oldebroek en Nunspeet.
Dick is een sportief type. Rent twee keer in de week 10 kilometer en is een vertrouwd gezicht in de fitnesszaal. Hij schreef boeken over en in het dialect, Hennie Stamsnijder en een 125 jarige molen.
Volgend jaar komt het, samen met Anneke Buitenkamp uit Oene geschreven. tweede deel van “Eper spreekwoorden en gezegden” uit. Het eerste deel was drie jaar geleden binnen 14 dagen uitverkocht.
Het boekje “Kruudmoes” met filosofische bespiegelingen was zijn laatste kunstje. Inmiddels is hij ook actief voor een aantal reisbladen als: ‘Uit en Reis’, ‘Between Business’, ‘So Irish so British’ en ‘Camper Reis Magazine’.
“Ik heb daardoor een groot deel van de wereld kunnen beschrijven. Onlangs nog maakte ik het begin van het wielerseizoen mee in Oman. De sheik zei dat ik volgend jaar terug moest komen. Hij is van dezelfde jaargang. Het klikte meteen”, laat Dick na. Ophouden? Geen denken aan. “Journalist tot in de kist”, gaf hij als antwoord op een dergelijke vraag van Jennie Polman. Na een aantal ‘vervelende’ darmoperaties in 2003 is hij weer helemaal het kereltje.
Dick van der Veen, humor is zijn echte wapen – Foto: ©Louis Fraanje
Tenslotte
Dick kan niet tegen onrecht. Zijn voormalige hoofdredacteur zei wel eens dat hij zijn pen dan doopte in vitriool.
”Die had het er dan ook zelf naar gemaakt”, werpt hij tegen. Inmiddels weten tal van (overheids)bestuurders dat er met hem niet valt te spotten. En al helemaal niet als het om de Veluwe en de streektaal gaat. “Je mag hier best komen wonen, maar flik het niet om onze natuur te verknallen of onze tradities te verbrassen. Dan krijg je ‘m getrokken”, zegt hij met een lachend gezicht. Want humor is zijn echte wapen!
Dit artikel verscheen eerder in De Veluwenaar van juli 2012
