Vanmorgen stonden er weer witte kuifjes ijshaar op de bosbodem
Door de mist was er weinig zicht op de weg – Foto: ©Louis Fraanje
We hebben er wel vaker over geschreven, maar toch… is het elke keer, een ‘wonder’ om die spierwitte kuifjes en borsteltjes van het ‘ijshaar’ te zien staan of hangen op de bosbodem.
Mist
Toen wij vanmorgen thuis wegreden, was het aardig mistig, maar gelukkig klaarde het gaandeweg op en kwam later op de dag de zon nog weer tevoorschijn.
De temperatuur lag net onder het vriespunt, ja… dan kan het maar zo gebeuren, dat je in het bos weer eens ‘ijshaar of haarijs’ te zien krijgt.
Witte kammen
En… we hadden geluk, toen we op de Hoge Veluwe in de buurt van ‘Westerflier’ waren en de zon haar lichtbundels over de bosbodem wierp, ontdekten we tussen de oude beuken van ‘Jan Aaltensland”, de zo bekende ‘witte kammen’. Tussen de bruine bladeren op de bosbodem valt het ijshaar heel goed op, je kunt het haast niet missen. De eerste die we zagen, leek net op een klein hondje, dat zich wilde verstoppen tussen de bladeren.
Met een beetje fantasie, lijkt het net een hondje – Foto: ©Louis Fraanje
Wollige ijsstructuur
Verspreid over de bosbodem, waren er weer diverse kunstwerken van de natuur, zichtbaar geworden. Wij verwonderen ons er iedere keer weer over, als we ‘oog in oog’ staan met dit bijzondere ‘natuurverschijnsel’. IJshaar of haarijs is een zeldzaam natuurlijk verschijnsel waarbij een haarachtige, wollige ijsstructuur ontstaat op dood en nat kernhout, dus niet op de bast, van loofbomen.
Soms lijkt het een ijzige rups op een stam… – Foto’s: ©Louis Fraanje
…of een klein hondje dat boos kijkt – Foto: ©Louis Fraanje
…of een schedel van een hert – Foto: ©Louis Fraanje
Ontstaan
IJshaar kan ontstaan als de luchttemperatuur even onder het vriespunt ligt. In het hout komen schimmels voor en bij de stofwisseling van deze schimmels komt onder andere water vrij dat door zeer kleine openingen in het hout (houtstralen) naar buiten wordt geperst. Het naar buiten geperste water bevriest tot een haarachtige structuur. Een hoge luchtvochtigheid is noodzakelijk voor de succesvolle vorming van ijshaar zodat het naar buiten geperste water niet kan verdampen en voor bevriezing beschikbaar blijft.
Een schitterende omhoog staande ‘kuif’ op het hout – Foto: ©Louis Fraanje
Stofwisseling
Zolang de schimmels water blijven produceren en de klimatologische omstandigheden gunstig blijven, kan ijshaar aan blijven groeien. Als de luchttemperatuur te laag wordt, daalt de stofwisseling van de schimmels tot zo’n laag niveau dat er onvoldoende water geproduceerd wordt.
IJshaar is zeer teer en smelt na aanraking direct weg. Als ijshaar aan zonlicht wordt blootgesteld, zal het heel snel verdwijnen. IJshaar is daarom ‘s morgens vroeg of alleen op schaduwrijke plaatsen te vinden. (Bron: Wikipedia)
De scheerkwast van de boswachter – Foto: ©Louis Fraanje
Hernieuwde kennismaking
“Kijk, daar ligt de scheerkwast van de boswachter”, zeg ik tegen Fransien. Ze lacht maar eens, om mijn ‘rijke’ fantasie. Dat zijn nou weer de aangename en leuke kanten van het zwerven in de natuur en er valt altijd wel wat te ontdekken of een je hebt een hernieuwde kennismaking, zoals in dit speciale geval met het ijshaar.
Zo mooi en smakelijk, je zou er bijna een hap van nemen – Foto: ©Louis Fraanje
Enorme ster
Als ik tussen de bomen doorkijk, dan valt mijn oog op een werkelijk ‘schitterend’ stukje hout, omwonden met ijshaar, zo ontzettend mooi en ook zo zuiver wit, dat ik er bijna een hap van zou willen nemen, zo smakelijk ziet het er uit. Zo teer en zo flinterdun, dat ik het – hoe graag ik ook wil – niet aan durf te raken. Nu het zonlicht haar lichtbundels als een enorme ster dwars door de bomen laat schijnen, zal het ook niet lang meer duren of het ijshaar is verdwenen,
Als een enorme ster laat de zon haar lichtbundels door de bomen schijnen – Foto: ©Louis Fraanje
Voorbij gevlogen
We kunnen terug zien op een mooie en zinvolle dag in de natuur, die – ondanks de mist aan het begin – ons weer een aantal ‘schitterende kunststukjes’ heeft laten zien, waarbij we ons blijven verwonderen. Nog maar enkele dagen en ook dit ‘oude’ jaar is weer voorbij en ligt er – bij gezondheid – weer een heel ‘nieuw’ jaar voor ons open..
Fransien zegt: “Het lijkt wel of het jaar voorbij is gevlogen en als ik nu hier weer het ijshaar zie, dan moet ik nog denken aan de vorige keer, dat we ‘stilstonden’ bij dit natuurwonder, dat is inmiddels ook alweer twee jaar geleden!”
Ik kan niets anders doen, dan haar – in dit geval – gelijk geven, maar… de verwondering blijft!
Lees ook: Hagelwit haarijs lijkt een sprookje
