Levendbarende hagedis op de plankier

Kleine mini-dino’s in levende lijve

Het is prachtig weer, het zonnetje schijnt vandaag, kortom wat wil je nog meer. Dat het KNMI de laatste weken er nogal eens naast zat, omdat ze regen opgegeven hadden, was voor ons weer een ‘mazzeltje’, want afgelopen woensdag hadden we onze zinnen gezet op de hagedis. Niet om ze te vangen, maar om te observeren en kleindochter Lisa zou deze keer ook meegaan.

Oma Fransien had haar verteld over de kleine “mini-dino’s”, dus wilde ze die dan ook weleens in levende lijve aanschouwen. Waar zouden ze zitten of liggen?  Want hagedissen houden van zon, dan kunnen ze zich lekker opwarmen en op het plankier bij de “Veentjes” op de Hoge Veluwe hadden wij ze al een keer gezien, dus… erop af!

Spoorloos

De ene keer heb je wat meer geluk als de andere, maar toen we nog maar net een voet op de plankier gezet hadden, was het al meteen raak ook. De kleine meid had al snel door, dat ze niet te wild moest doen, want dan waren ze gelijk al spoorloos. Want… hoe lekker of het ook mag zijn in het zonnetje, als er gevaar dreigt, dan is de hagedis in een ‘flits’ van het toneel verdwenen. Om een tijdje later weer heel voorzichtig langs de zijkant van het plankier omhoog te komen. Heel erg grappig was het dan om het kleine kopje boven de rand uit te zien komen.

Kenmerken

De levendbarende hagedis of kleine hagedis (Zootoca vivipara) is een hagedis uit de familie echte hagedissen (Lacertidae).

***

De soort behoorde lange tijd tot het geslacht van de halsbandhagedissen (Lacerta), en is tegenwoordig de enige soort uit het monotypische geslacht Zootoca.

Verspreiding

De levendbarende hagedis heeft een zeer groot verspreidingsgebied binnen Europa en Azië en komt onder andere voor in Nederland en België.

.
Uiterlijk is de levendbarende hagedis niet erg opvallend door de bruine kleur en het schuwe gedrag maar biologisch gezien is het een interessante soort vanwege de bijzondere aanpassingen op een koeler en vochtiger klimaat, zoals de eierlevendbarende voortplanting.

Vliegensvlug

Ondertussen probeerde ik de hagedis ook tussen het groen naast het plankier op de gevoelige plaat vast te leggen, een bijna onmogelijke opgave, als je zag hoe ‘vliegensvlug’ ze opeens konden reageren. Maar… de aanhouder wint en zo lukte het dan toch een keer. Het resultaat is misschien wel geen ‘hoogstandje’, maar in dit geval toch ‘bevredigend’ en ik hoef mij er ook niet voor te schamen, na eindeloos geduld en geknip dan toch een hagedis tussen het groen!

 

 

 

 

 

Zonnende hagedissen

Op dit moment waren er ook veel jonge exemplaren te zien, wat een ontzettend kleine diertjes, onvoorstelbaar en dat zeker, als je voor het eerst van je leven een hagedis tegenkomt. De vijfjarige Lisa kon er maar geen genoeg van krijgen en ikzelf eigenlijk ook niet. Heel even voelde ik mij weer die ‘kleine’ jongen en zag mezelf weer op een mooie zomermorgen, het zandpad in het bos afzoeken naar ‘zonnende’ hagedissen. Dat waren dan weliswaar zandhagedissen, maar het effect blijft hetzelfde.

Je probeerde ze dan te pakken te krijgen en dat was niet zo moeilijk ‘s morgens vroeg, want dan waren ze nog niet helemaal opgewarmd. Je nam ze ook weleens mee naar huis en deed ze in een oud aquarium met wat bladeren, zand en gras etc. Dan had je een soort terrarium, al was het wel behelpen met al die beestjes, je kunt ze beter in het bos laten, want daar voelen ze zich beter ‘thuis’!

Rare staart

“Oh… oma, kijk eens, die ene heeft een hele rare staart!” roept de kleine meid naar Fransien. Als ze op het plekje komt kijken, ziet ze twee hagedissen liggen en één daarvan is een stukje van zijn staart kwijtgeraakt. Ze vertelt aan haar, dat zoiets kan gebeuren en dat de staart wel weer aan kan groeien.

Als de hagedis bij de lange staart wordt gegrepen kan deze afbreken. Als de staart is afgeworpen gebeurt dit altijd bij een speciale wervel die zwakker is dan de andere wervels en de staart altijd op hetzelfde punt afbreekt. De afgebroken staart blijft nog een tijdje wild kronkelen zodat vijanden zich op de staart concentreren en de hagedis kan ontsnappen. De staartstomp wordt dichtgeknepen door speciale spieren zodat bloedverlies beperkt blijft en er zich snel een korst kan vormen. Na een tijd groeit de staart weer aan, maar deze is altijd kleiner dan de oorspronkelijke staart en donkerder van kleur.

Rubber en schubbetjes

Het is en blijft een schitterend gezicht om zo’n klein kind bezig te zien met zo’n teer wezen als een hagedis. Als ze uiterst voorzichtig probeert om het beestje aan te raken en het lukt ‘wonderwel’ dan ook nog, is ze helemaal in de wolken. Als Fransien aan haar vraagt, hoe of het voelt, dan krijgt ze meteen als antwoord: “Nou… oma, het voelt een beetje naar rubber en hij heeft allemaal kleine schubbetjes!”

Dat heel voorzichtig eventjes aanraken en met je neus er bovenop zitten, dat is zo ontzettend belangrijk, daar kun je niet vroeg genoeg mee beginnen en dat vergeet zo’n kind nooit meer.

Zoiets leer je niet alleen uit een boekje of van een tablet, dit is zo ‘puur’ en zo echt, geweldig!

De bekende pionier Albert Schweitzer   noemde dit: “Eerbied voor het leven!”

Daarmee staat of valt alles, want als je geen respect hebt voor een ‘levend wezen’, zoals in dit geval dan de hagedis, dan wordt het echt niks.

Tenslotte…

Zo hebben we daar een hele tijd die grappige en vooral ‘wonderlijke’ diertjes bekeken en tegelijkertijd op een speelse manier de kleine meid weer wat bijgebracht over de ‘levende natuur’. Als je goed kijkt, dan kun je zo ontzettend veel leren uit de natuur, dan blijf je je elke dag weer verwonderen!

Meer info: Levendbarende hagedis