Eerbewijs en betrokkenheid

Aandacht voor Jac. Gazenbeek (1894-1975)

Mede omdat wij dit jaar ons 25 jarig bestaan hopen te vieren, leek het ons goed om in dit jubileumjaar ook extra aandacht te besteden aan de naamgever van de stichting, de schrijver, natuurvriend en folklorist
Jac. Gazenbeek(1894-1975).

Daarnaast kijken wij ook terug naar de beginjaren van de Jac. Gazenbeekstichting, toen Stichting Jac. Gazenbeek en hopen wij regelmatig artikelen
uit die periode te publiceren op ons weblog.

Het betreffende artikel is in – iets gewijzigde vorm – eerder verschenen
in ons allereerste kwartaalblad “De Veluwenaar” 1e jaargang no.1 – januari – 1993,
onder de titel “De Veluwe in de voetsporen van Jac. Gazenbeek”, later gewijzigd in “De Veluwenaar”. 

Het initiatief van de Jac. Gazenbeekstichting om in 2012 over te stappen naar een weblog, blijkt inderdaad een goede zet te zijn geweest. Ons weblog “De Veluwenaar”  is in een relatief korte periode echt razend populair geworden!

Lees ook: Kwart miljoen oftewel 250.000 unieke bezoekers

____________________________________________________________________________________________________

“EERBEWIJS  EN  BETROKKENHEID”

De jaren ’90 ; natuur en milieu zijn hot item. Het wemelt van de groene organisaties, beheersplannen en alarmerende berichten in de pers. Het is nieuws.

Het gaat slecht met de natuur, zegt men. Een beter milieu begint bij jezelf, zegt postbus 51, en velen geven aan die oproep gehoor, Bildstar is slecht voor het milieu, zegt Milieudefensie, en de rechter geeft hen gelijk.

De nieuwe All-micro-plus-super is fosfaatvrij, zeggen de wasmiddelfabrikanten, dus milieuvriendelijk. Er is aandacht genoeg en natuur staat hoog op de politieke agenda.

Bestaansrecht

In 1991 wordt de Stichting Jac. Gazenbeek opgericht, later veranderd in Jac. Gazenbeekstichting, voor behoud van natuur en cultuur op de Veluwe. Nog maar weer een groene organisatie, of is er meer aan de hand ? Wat is het bestaansrecht van een zoveelste organisatie die zich bezig houdt met de natuur ?

Veelzijdig

Allereerst valt op dat de Jac. Gazenbeekstichting is genoemd naar een persoon, een schrijver. Nu zal de naam van deze inmiddels overleden onderwijzer, journalist, dichter, fotograaf, natuurkenner en folklorist bij velen geen herinnering oproepen. Hoogstens kan men na het lezen van deze regels opmerken, dat hij een veelzijdig man geweest moet zijn.

Postuum eerbewijs

Gaat het de Jac. Gazenbeekstichting dan om een postuum eerbewijs aan een schrijver van natuurverhalen ? Een eerbewijs van een groepje mensen, die gegrepen zijn door de verhalen van zijn meer dan 25 boeken en vele artikelen ? Zeker is er sprake van een grote bewondering voor de kwaliteit van zijn werk, maar daarmee is nog niet alles gezegd.

 

Promotiefilm

In de promotiefilm, waarin de stichting zichzelf bekent maakt, spreekt de titel van iets dat verder gaat dan dat. Die film heet ” De Veluwe, in de voetsporen van Jac. Gazenbeek. Deze titel vat eigenlijk exact samen wat het doel is van de stichting en hierin ligt ook haar bestaansrecht.

De Veluwe

Blijkbaar gaat het de stichting om de Veluwe en wel op de manier zoals Gazenbeek die in zijn boeken onvermoeibaar heeft laten zien. Bij Gazenbeek is de Veluwe niet enkel het grootste aaneengesloten natuurgebied van ons land.

Kwaliteiten

Een prachtig stuk natuur, zeker, een heerlijk recreatie gebied, zeker, een laatste wijkplaats voor edelherten en wilde zwijnen, zeker, maar dat is alleen de buitenkant. Dat zijn slechts kwaliteiten die het gebied heeft boven andere gebieden van ons land.

Jac. Gazenbeek kende de Veluwe als geen ander. In de verhalen die hij schreef, komen andere dan hierboven genoemde zaken naar voren. De mensen die hier wonen staan centraal. Zij hebben het gebied evenzeer hun vorm en karakter gegeven, als de ijstijden die hier de stuwwallen opwierpen, of de prehistorische volken, die de bossen lieten plaatsmaken voor heide en stuifzanden. Natuur, cultuur en historie; die drie drukken elk hun stempel op de Veluwe en zonder een van deze is zij niet compleet.

Verhalen

De verhalen, die door eeuwen zijn overgeleverd, beroepen die eeuwen bestonden, zandwegen omzoomd door berken, de boerenakkers verscholen in het bos, dat is de Veluwe. Een heel eigen gebied, met een heel eigen karakter.

Door dat land en haar bewoners was Gazenbeek gegrepen en hier ook was hij thuis. Fel heeft hij ook gestreden wanneer die oer-Veluwe verloren dreigde te gaan.

Nostalgie, zult U zeggen, een romantische hang naar het verleden; een stichting van dromers.

Is een hang naar vroeger, toen alles zogenaamd beter was, het bestaansrecht van de Jac. Gazenbeekstichting ?

Toch niet, niemand zal de verbeteringen van de vooruitgang ontkennen, maar laten we dan ook niet ontkennen dat niet alle vooruitgang verbetering is. Want er gaat zo gauw meer verloren dan alleen een boerderij, een zandweg of een beroep.

Geen weg terug

Er is geen weg terug naar vroeger en dat moet ook niet, maar er is ook een punt waarop genoeg meer is dan veel. Een moment, waarop de groei zijn einde neemt, omdat verdere groei eigenlijk een achteruitgang betekent; een moment waarop de kosten te groot worden. En meestal zijn het van die kleine onbetekenende dingen die de prijs zijn: een stukje historie, een stukje cultuur, een manier van leven; zaken die immers allang achterhaald zijn.

Natuur, cultuur en historie

Voor Jac. Gazenbeek ging het om de hele Veluwe, natuur, cultuur en historie. Met grote kennis van zaken en een grote betrokkenheid beschreef hij die hele Veluwe in al haar facetten. En langzaam maar zeker zag hij ook bepaalde zaken verdwijnen. Soms was het nodig en zijn we er beter van geworden, soms ook zijn we meer kwijtgraakt dan we ervoor terug kregen en dat is meestal onvervangbaar.

Samenhang

De Veluwe in de voetsporen van Jac. Gazenbeek, met zijn betrokkenheid wil de stichting verder, als mensen die blij zijn met wat we hebben. Wie de oude wijn lekker vind, hoeft niet zo nodig nieuwe. Verantwoord verder in de toekomst is het bestaansrecht van de Jac. Gazenbeek-stichting.

Natuur en cultuur gaan hand in hand, ze kunnen niet zonder elkaar bestaan. De verhouding tussen de natuur en de cultuur op de Veluwe, daar heeft de stichting een mening over een visie op.

Geen cultuur die in de plaats komt van de natuur en alles van vroeger en al haar functies geleidelijk aan nabootst en zogenaamd beter overneemt, maar een cultuur die in samenhang met de natuur zorgt voor een land om je in thuis te voelen.

Dezelfde middelen

Het is dan ook niet meer dan logisch dat de stichting dezelfde middelen kiest als Gazenbeek, namelijk publicaties. Om haar doel te bereiken werkt de stichting ook samen met allerlei andere belangorganisaties. geen struisvogelpolitiek zonder oog voor de realiteit,maar samen verantwoord verder in de toekomst.

Duidelijke visie

Een zoveelste groene organisatie? We denken van niet. Eerbewijs aan een overleden schrijver? Zeker, maar wel vanuit een duidelijke visie. Een stichting van dromers? Zeker, maar wel dromers uit betrokkenheid!

Tekst: ©Rob Wijnsma/JGS

Eerder gepubliceerd in: De Veluwe in de voetsporen van Jac. Gazenbeek – 1e jaargang no.1 – januari – 1993

____________________________________________________________________________________________________

Er blijven mensen nodig, die net als Jac. Gazenbeek,
zich inzetten voor het behoud van de natuur en cultuur op de Veluwe!

 

Steun de Jac. Gazenbeekstichting!

Wilt u geen donateur worden, maar ons werk financieel steunen met een éénmalige bijdrage, 
dan kunt u een bedrag overmaken op:

IBAN: NL54 INGB 0006 2612 71 – BIC: INGBNL2A t.n.v. Jac.Gazenbeekstichting te Lunteren.

Onder vermelding: Eénmalige bijdrage!

Onze hartelijke dank hiervoor!